ျမန္မာ့စီးပြားေရးအား စစ္တပ္ခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ခ်ိန္တန္ျပီ

တပ္ပိုင္စီးပြားေရးကုမၸဏီမ်ား အေမရိကန္ဆန္ရွင္လြတ္ေအာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လုပ္ေပးမလား
(ဓာတ္ပံု – ေသာ္ဟိန္းထက္/ဧရာဝတီ)

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္လိုက္ေသာ အစိုးရသစ္က ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေသာ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးတခုကို တည္ေထာင္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည့္ အခ်ိန္တြင္ စစ္တပ္ပိုင္ ကုမၸဏီမ်ားကလည္း အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ား အျဖစ္ကူးေျပာင္းရန္ လုပ္ေဆာင္လာၾကသည္။

မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္ တိုင္းျပည္၏ အႀကီးဆံုး ကုမၸဏီ ျဖစ္ေသာ စစ္တပ္ပိုင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမီတက္ (UMEHL) က ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုမၸဏီမ်ား အက္ဥပေဒႏွင့္ အညီ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီအျဖစ္ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းရန္ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးဌာနသို႔ ေလွ်ာက္ထားခဲ့သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အစိုးရႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ဦးပိုင္လီမီတက္သည္ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အထူးကုမၸဏီ ဥပေဒအရ တည္ေထာင္ထားသည့္ ကုမၸဏီတခု ျဖစ္သည္။

အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီအျဖစ္ ေျပာင္းလဲရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ဦးပိုင္လီမီတက္ အေနျဖင့္ ၎တို႔၏ ရွယ္ယာမ်ားကို တင္းက်ပ္စြာ ထိန္းခ်ဳပ္ မထားဘဲ ေရာင္း၀ယ္ခြင့္ျပဳျခင္းအားျဖင့္ ပုဂၢလိက ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားထံမွ ေငြမ်ားကို ပိုမိုလြယ္ကူစြာ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ရန္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ရွိ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီႀကီးမ်ား အနက္ ၂၀၀ ခန္႔မွာ အမ်ားပိုင္ ကုမၸဏီအျဖစ္ မွတ္ပံုတင္ထားၾကသည္။ ၎တို႔၏ ရွယ္ယာမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ေရာင္း၀ယ္ႏိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားက ပိုင္ဆိုင္ထားၾကသည္။ မတ္လကုန္ပိုင္းက ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုး စေတာ့ အိတ္ခ်ိန္းျဖစ္သည့္ Yangon Stock Exchange တြင္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီမ်ားသာ စာရင္းသြင္း ႏုိင္ၾကပါသည္။

ဦးပိုင္ကုမၸဏီကုိ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္အတြင္းက စစ္တပ္က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ အစုရွယ္ယာမ်ားကုိ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီး ဌာနႏွင့္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရုံး (ၾကည္း) ၊ ပစၥည္း၀ယ္ယူမႈ ညႊန္ၾကားေရးမႈးရုံးတုိ႔မွ ပုိင္ဆုိင္ၾကသည္။ ဦးပိုင္သည္ ျပည္တြင္းမွ အဓိက ေငြေၾကးအဖြဲ႔အစည္းတခုျဖစ္သည့္ ျမ၀တီဘဏ္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဘီယာ အမ်ားဆံုးထုတ္ လုပ္ေနသည့္ Myanmar Brewery တို႔ကို ပိုင္ဆိုင္ထားသည္။ စီးပြားေရးၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္သည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ကုန္သြယ္ေရး အေဆာက္အဦးမ်ား၊ ဟိုတယ္မ်ားကိုလည္း လုပ္ကိုင္ေနၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေက်ာက္စိမ္းတြင္းႏွင့္ ပတၱျမား တြင္းမ်ားကိုလည္း ပိုင္ဆိုင္ထားသည္။

အစိုးရ တာ၀န္ရွိသူမ်ား၏ အဆိုအရ ဦးပိုင္သည္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ကုန္ဆံုးခဲ့သည့္ ဘ႑ာေရး ႏွစ္အတြင္းတြင္ ပဥၥမေျမာက္ အမ်ားဆံုး အခြန္ေဆာင္ခဲ့သည့္ အဖြဲ႔အစည္း တခုျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။ အေရာင္းပမာဏမွာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ဘီလီယံ အနည္းငယ္ရွိသည္ဟုလည္း ခန္႔မွန္းရသည္။

ရွယ္ယာ လႊဲေျပာင္းေရာင္းခ်မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အကန္႔အသတ္မ်ား ေျဖေလွ်ာ့ေပးမည့္ ဦးပိုင္လီမီတက္၏ အစီအစဥ္မွာ အာဏာ အလႊဲအေျပာင္း ကိစၥေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရာ ရွိပါသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ႏို၀င္ဘာလ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲအျပတ္အသတ္ျဖင့္ အႏိုင္ရရွိခဲ့ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) က ကတိျပဳခဲ့သည့္ အခ်က္မ်ားထဲတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာသည့္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးတခုကို တည္ေထာင္ရန္လည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ မတ္လ ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ အာဏာရရွိလာသည့္ NLD အစိုးရက ဦးပိုင္လီမီတက္အပါအ၀င္ သံသယျဖစ္စရာ စီမံခန္႔ခြဲမႈမ်ား ရွိေနသည့္ အစိုးရပိုင္ ကုမၸဏီမ်ားကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား စတင္လာဖြယ္ရွိသည္။

အမ်ားပိုင္ ကုမၸဏီျဖစ္လာရန္ ႀကိဳးစားျခင္း အပါအ၀င္ ကိုယ္ပိုင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ NLD အစိုးရ သက္တမ္းအတြင္းတြင္ ဆက္လက္ရပ္တည္ႏိုင္ရန္ ဦးပိုင္က ေမွ်ာ္လင့္ထားေၾကာင္း ထင္ရွားေနပါသည္။

စစ္တပ္ပိုင္ ကုမၸဏီမ်ားကို သင့္ေတာ္သည့္ အခ်ိန္တခုတြင္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ အျဖစ္ေျပာင္းလဲရန္ ရည္ရြယ္ထားေၾကာင္း ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္က ေဖေဖာ္၀ါရီလ အတြင္း သတင္းစာတေစာင္သို႔ ေျပာၾကား ခဲ့သည္။ အဆိုပါ စာရင္းထဲ၌ အႀကီးစားစက္မႈလုပ္ငန္းႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား အဓိက လုပ္ေဆာင္ေနေသာ ျမန္မာ့ စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း သို႔ မဟုတ္ MEC လည္းပါ၀င္ပါသည္။

မိခင္ကုမၸဏီ ျဖစ္သည့္ ဦးပိုင္လီမီတက္က အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ ျဖစ္လာသည့္ အခ်ိန္တြင္ အုပ္စု၀င္ ကုမၸဏီမ်ား ပုဂၢလိကလက္သို႔ ေျပာင္းလဲေရးက အရွိန္ျမင့္လာဖြယ္ရွိသည့္ အတြက္ စစ္တပ္၏ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔သည့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားအတြက္ လမ္းဖြင့္ေပးႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားလည္း ျမင့္တက္လာသည္။

ၾသဂုတ္လအတြင္းတြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွ Kirin Holdings က Myanmar Brewery ၏ ရွယ္ယာမ်ားကို ၀ယ္ယူခဲ့ပါသည္။

သို႕ေသာ္ စစ္တပ္ပိုင္ ကုမၸဏီမ်ား အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအတြက္ စိန္ေခၚမႈတခုမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈ ျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္ ကုမၸဏီမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈျပဳလုပ္ျခင္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို တင္သြင္းျခင္းမ်ားမွ တားျမစ္ထားပါသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား စတင္ခဲ့သည့္ အခ်ိန္မွစ၍ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကုိ အဆင့္လိုက္ ေျဖေလွ်ာ့ေပးခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးဌာန၏ အထူးကန္႔သတ္ထားသည့္ ႏိုင္ငံသားစာရင္း (Specially Designated Nationals List) တြင္ စစ္အစိုးရႏွင့္ နီးစပ္သည့္ ကုမၸဏီမ်ား ပါ၀င္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ၎တို႔ထဲတြင္ ဦးပိုင္ႏွင့္ MEC တို႔လည္း ပါ၀င္ေနသည္။

စာရင္းမွာ အေမရိကန္ ကုမၸဏီမ်ား အတြက္ရည္ရြယ္ထားျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း အေမရိကန္ မဟုတ္သည့္ အျခားကုမၸဏီမ်ား အေနျဖင့္လည္း အဆိုပါ အတားျမစ္ခံ ကုမၸဏီမ်ား ႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္ပါက ၎တို႔၏ ဂုဏ္သိကၡာ ထိခိုက္မည္ကို စိုးရိမ္ၾကသလို အေမရိကန္ ေငြေၾကးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ မရႏိုင္မည္ကို စိုးရိမ္ၾကသည္အတြက္ အတားအဆီးလို ျဖစ္ေနသည္။

အဆိုပါ အေျခအေနကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာင္းလဲႏိုင္မည္လား။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံႏွင့္ ေကာင္းမြန္ေသာဆက္ဆံေရး ရွိၿပီး အေမရိကန္က သူ၏ ဒီမိုကေရစီ လႈပ္ရွားမႈကို ေထာက္ခံခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အႀကီးအကဲအေနျဖင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသို႔ ပထမဆံုး သြားေရာက္သည့္ ခရီးစဥ္တြင္ အဆိုပါ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို မည္မွ်အထိ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မည္ဆိုျခင္းက သူ၏ သံတမန္ေရးရာ စြမ္းရည္အေပၚ စမ္းသပ္ခ်က္တခု ျဖစ္လာမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုခရီးစဥ္က ယခုႏွစ္ မကုန္မီ ရွိလာႏိုင္ပါသည္။

(Nikkei Asian Review ပါ Motokazu Tomatsui ၏ Time to ‘demilitarize’ Myanmar businesses ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္)

ဧရာဝတီ