သဲအုိးထဲက ေရေအးေအး

တစ္စတစ္စပူျပင္းလာသည့္ ရာသီဥတုေၾကာင့္ ေရေအးေအးတစ္ခြက္ေတာ့ျဖင့္ တက်ဳိက္က်ဳိက္ေသာက္ခ်င္သည့္ဆႏၵမၾကာခဏေပၚေပါက္ႏိုင္ပါသည္။ ေခတ္ကာလအေလ်ာက္ ေရခဲေသတၱာတို႔၊ ေရေအးစက္ (၀ါတာကိုလာ)တို႔က လက္တစ္ကမ္းမွာအလြယ္တကူေရာက္ေနၾကၿပီမို႔ ေရေအးေအးတစ္ခြက္ ေသာက္ရဖို႔ အခက္အခဲေတာ့မရွိႏိုင္ပါ။ ထုိကဲ့သို႔ နည္းပညာျဖင့္ ေရေအးေအာင္ျပဳလုပ္ႏိုင္သည့္ တန္ဖိုးႀကီးပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္သည့္ ျမန္မာ့႐ိုးရာ လက္မႈပစၥည္းေလးတစ္မ်ဳိးရွိေနပါသည္။ ထုိပစၥည္းေလးက ေရခဲေသတၱာတို႔၊ ေရေအးစက္တို႔လို ေရေအးေအးတစ္ခြက္ေသာက္ရဖို႔အေရး ေငြသိန္းခ်ီသံုးရန္မလိုပါ။ အစိုးမရတတ္သည့္ လွ်ပ္စစ္မီးကိုလည္း ေမွ်ာ္ေနစရာမလိုပါ။ ျမန္မာ့႐ိုးရာ လက္ျဖစ္သဲအိုးေလးတစ္လံုး ေဆာင္ထားရန္သာလုိသည္။

ဓာတ္ပံု − ညီညီေဇာ္

ထုိသဲအိုးထဲမွ ေရေအးေအးေလးကိုေသာက္ရဖို႔ ျဖတ္သန္းရသည့္လုပ္ငန္းေတြက မ်ားလြန္းလွသည္။ ပထမဆံုးအဆင့္အေနျဖင့္ ရႊံ႕ေစးေျမမ်ားကို သံတူရြင္းမ်ားျဖင့္ စတင္တူးယူရသည္ဟု ေျမသဲအုိးမ်ားထြက္ရွိေနသည့္ သမုိင္း၀င္ျမင္းၿခံခ႐ိုင္ ရႏၲပိုရြာမွ အိုးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္သူမ်ားက ဆိုပါသည္။ ရႏၲပိုရြာသည္ ဧရာ၀တီျမစ္ေဘးတြင္ရွိ၍ ျမစ္ေရက်ခ်ိန္ ျမစ္ကမ္းပါးေဘး အလႊာအထပ္ထပ္ ေျမသားမ်ားထဲမွ အလယ္ရႊံ႕ေစးေျမကို တူးယူၾကသည္။ တူးလာသည့္ရႊံ႕ေစးေျမခဲႀကီးမ်ားကို အိမ္တြင္အေျခာက္လွန္းရသည္။ အေျခာက္လွန္းၿပီးလွ်င္ စဥ့္အိုးျပတ္ျဖင့္ ေရစိမ္ရသည္။ ေရစိမ္ၿပီးရႊံ႕ေစးေျမမ်ားကို သဲျဖင့္တစ္ခါ အခ်ဳိးအစားအလိုက္ ျပန္နယ္ရသည္။ သဲနယ္တာကိုေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္
အမ်ဳိးသားေတြက ျပဳလုပ္ရတာမ်ားသည္။ ေခြၽးဒီးဒီးက်ေသာ အလုပ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။

ပီနံအိတ္ကိုျဖန္႔ကာ သဲကိုေအာက္ကခင္း၊ အေပၚကရႊံ႕ေစးေျမတင္ကာ ေျခေထာက္ျဖင့္နယ္ရျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိသဲနယ္သည့္ေနရာတြင္ေတာ့ သတိထားရသည္။ သဲမ်ားေလေအးေလဆုိေပသိ သဲမ်ားသြားလြန္းလွ်င္လည္း အိုးက ေရစိမ့္လြန္းအားႀကီးသည္။ သဲနည္းသြားလွ်င္လည္း မေအးေတာ့ျပန္။ သတ္မွတ္ထားသည့္ အခ်ဳိးအစားကေတာ့ ရႊံ႕ေစးေျမ ရွစ္ျပည္၀င္ခြဲ၀င္ေတာင္း ေျခာက္ေတာင္းဆို သဲကသံုးေတာင္းျဖစ္သည္။

သဲနယ္ၿပီးသား ေျမေတြကိုေတာ့ အိုးျပင္တဲ့ေနရာမွာ အုိးထြင္းရသည္။ အုိးထြင္းအၿပီး ရလာတဲ့အုိးပံုၾကမ္းကို ႏွစ္နာရီခန္႔ ေနေရာင္ႏုႏုျပရသည္။ ေနေရာင္ျပၿပီးအိုးကို အရိပ္ထဲတြင္ထားကာ ေလျဖင့္ေျခာက္ေသြ႕ေစရသည္။ အရိပ္ထဲတြင္ထားဖို႔ အုိးအေရအတြက္မ်ားတာမို႔ အုိးထားဖို႔ေနရာမရွိတာေၾကာင့္ အိမ္အေပၚထပ္တြင္ပါ သိမ္းရေတာ့သည္။ ဒါေၾကာင့္ ရႏၲပိုရြာကအိမ္ေတြရဲ႕ အေပၚထပ္မွာ အိမ္သားေတြေနဖို႔ေ၀းစြ။ အိုးေတြက ေျပာင္ေျပာင္ပင္ အိမ္ဦးခန္းမွာေနရာယူထားၾကသည္။ ‘‘အိမ္ရဲ႕ေကာင္းတဲ့ေနရာ သူတို႔ယူထားတာ။ လူေတြကေတာ့ ျဖစ္သလို အိမ္ေအာက္ထပ္ေခ်ာင္ႀကိဳေခ်ာင္ၾကားထဲပဲ ေနလိုက္တာပဲ’’ဟု ရႏၲပုိရြာမွ အုိးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္သူ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးက ရယ္ေမာရင္းေျပာျပသည္။

အဲဒီလို ေလနဲ႔ အနည္းငယ္ေျခာက္သြားသည့္ အိုးစိမ္းေတြကို တစ္ေန႔မွာ ပံုေဖာ္ရပါသည္။ အဲဒီအဆင့္ကိုေတာ့ အိုးေလာင္းသည္ဟုေခၚပါသည္။ အိုးေလာင္းၿပီး ပန္းဒီဇိုင္းေဖာ္တာကုိ အိုးေမာ္သည္ဟုေခၚျပန္သည္။ ေနာက္ဆံုး အေခ်ာသပ္တာကိုေတာ့ အိုးရွပ္သည္ဟုေခၚျပန္သတဲ့။

အုိးစိမ္းအဆင့္ၿပီးၿပီဆို အိမ္အတြင္းမွာ ျပန္သိမ္းထားရသည္။ မိမိတို႔သတ္မွတ္ထားေသာ အိုးအေရအတြက္ျပည့္ၿပီဆုိလွ်င္ အိုးဖုတ္ရန္အတြက္ ျပင္ဆင္ၾကၿပီျဖစ္သည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အိုးအလံုးေရႏွစ္ေထာင္မွ ေလးေထာင္ၾကား ဖုတ္ၾကတာမ်ားသည္။ အိုးစိမ္းအဆင့္လုပ္ငန္းေတြမွာေတာ့ မိမိအိမ္မွာရွိတဲ့မိသားစုနဲ႔ လုပ္လို႔ရေပမယ့္ အိုးဖုတ္တဲ့အဆင့္ကေတာ့ အိမ္ရွိေလးငါးေယာက္ျဖင့္ လုပ္၍မရေတာ့ပါ။

ရႏၲပုိရြာ၏ အုိးလုပ္ငန္းဓေလ့ကေတာ့ ရြာအတြင္း အိမ္တစ္အိမ္ အုိးဖုတ္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ တစ္အိမ္တစ္ေယာက္ႏႈန္းျဖင့္ လာကူရသည္ဟုဆိုပါသည္။ ေန႔ခင္းေနေရာင္ျဖင့္သာ အိုးဖုတ္ရမည္မို႔ ေနပူျပင္းသည့္အခ်ိန္ မြန္းတည့္ဆယ့္ႏွစ္နာရီ၀န္းက်င္ဆို အုိးဖုတ္မည့္အိမ္တြင္ ရြာသူရြာသားေတြဆံုၾကၿပီ။ အေတာ္အားကုန္မည့္ အလုပ္ေပမို႔ မ်ားေသာအားျဖင့္ အမ်ဳိးသားေတြလုပ္ရ၏။ အိုးဖုတ္မည့္အိမ္၀င္းကြင္းျပင္ ေနပူပူတြင္ ဖုတ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ဖုတ္မည့္အိမ္ကြင္းျပင္တြင္ သစ္ရြက္ေျခာက္မ်ားကို အရင္ခင္းရသည္။ သစ္ရြက္ေပၚမွာေတာ့ ထင္းေတြထပ္ခင္းရသည္။ ထင္းအေပၚက် အိုးေတြကို ခ႐ုပတ္ေခြပံုစံ အထပ္ထပ္စီရတာျဖစ္သည္။ စီၿပီးအုိးေတြေပၚမွာ ေကာက္႐ိုးထပ္ခင္း၊ ေကာက္႐ုိးေပၚမွာ ေရဆြတ္ထားေသာျပာအစို ထပ္တင္၍ ဖုတ္ရတာျဖစ္သည္။ အဲသည္လုိ လာကူသည့္ ရြာသားေတြကို အုိးလုပ္တဲ့အိမ္ရွင္က အခေၾကးေငြေပးရန္မလိုပါ။ အုိးဖုတ္တဲ့ေနရာနား အရိပ္ေကာင္းေကာင္းမွာ ဖ်ာတစ္ခ်ပ္ခင္းေပးၿပီး ေရေႏြးအုိးတည္ေပးထားသည္။ အဆာေျပမုန္႔လက္ေဆာင္း၊ လက္ဖက္သုပ္၊ ႀကံသကာ၊ မုန္႔ဟင္းခါး၊ ထန္းလ်က္ စသည့္မုန္႔တစ္မ်ဳိးမ်ဳိး ေကြၽးေမြးတတ္သည္။ ညေနေစာင္း အိုးေတြစီၿပီး ဖုတ္ထားသည့္အဆင့္ ေရာက္ၿပီဆိုလွ်င္ေတာ့ လာကူတဲ့သူေတြ အလုပ္ၿပီးၿပီမို႔ အရက္ၾကမ္းေလးမ်ားျဖင့္ ဧည့္ခံရသည္။

အုိးဖုတ္တာက သံုးညအိပ္ေလးရက္ေလာက္ၾကာၿပီး အဲဒီလုိရက္ေတြဆုိ အိုးလုပ္သူေတြ ညေကာင္းေကာင္းမအိပ္ရေတာ့။ အုိးေတြမီးအရွိန္ေၾကာင့္ မည္းမသြားေစရန္ ဂ႐ုစိုက္ရသည္။ တုတ္တစ္ေခ်ာင္းျဖင့္ ေလေပါက္ေလးေတြ သြားေဖာက္ေပးရသည္။ အုိးဖုတ္တဲ့အခ်ိန္ ရာသီဥတုေကာင္းရင္ေတာ့ အုိးဖုတ္တဲ့လုပ္ငန္း အထေျမာက္ေအာင္ျမင္ေပသိ၊ ႐ုတ္တရက္ မုိးေလက်လာၿပီဆိုရင္ျဖင့္ အုိးဖုတ္သူေတြ ဒုကၡေရာက္ၾကၿပီ။ အုိးေတြမွာ တျဖည္းျဖည္းအရည္ေပ်ာ္ကာ ေျမသို႔ျပားျပား၀ပ္သြားၾကသည္ဟုဆိုသည္။

‘‘တစ္ဖုိဆိုရင္ ဆယ္သိန္းေက်ာ္တယ္။ လုပ္အားခေတြအျပင္ ထင္းဖိုးေတြ၊ ေကာက္႐ိုးဖုိးေတြပါ ႐ႈံးကုန္တာ။ တစ္ႏွစ္ကဆို ရြာထဲက ငါးဖိုေလာက္ကို ပ်က္သြားတာ’’ဟု ရႏၲပိုရြာမွ အုိးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္သူ ဦးသိန္းဦးကဆိုသည္။

နာဂစ္ျဖစ္တုန္းက မိမိတို႔ေဒသထြက္အိုးေတြ သံုးစြဲေလ့ရွိသည့္ ျမစ္၀ကြၽန္းေပၚေဒသတြင္ အပ်က္အစီးမ်ားခဲ့တာမို႔ အိုးေတြ ေရာင္းအားက်ခဲ့သည္ဟု ရႏၲပုိရြာ အုိးလုပ္ငန္းလုပ္သူမ်ားကေျပာသည္။ အဲဒီေဒသကလူေတြက အသက္နဲ႔ကိုယ္ပင္ အိုးစားကြဲခဲ့ၾကခ်ိန္၊ ေရအိုးေလးတစ္လံုးတည္ဖို႔ေတာင္ မျဖစ္ႏိုင္ၾကေတာ့တာမို႔ ရႏၲပိုရြာထိပင္ နာဂစ္ဒဏ္႐ိုက္ခတ္တာခံခဲ့ရသည္။

‘‘အဲဒီတုန္းက ေရအုိးေတြ အိမ္၀င္းထဲ အျပည့္ေမွာက္ထားရတာ။ ေရညိႇေတြေတာင္ တက္တယ္’’ဟု မခင္မာခ်ဳိကေျပာျပသည္။

ယခုလို ပူျပင္းစျပဳလာသည့္ ေႏြဦးေပါက္ကာလအခ်ိန္အခါမ်ဳိးဆုိ ျမန္မာလူမ်ဳိးဓေလ့ ေရအိုးအသစ္လဲၾကၿပီ။ မိုးတြင္းနဲ႔ တေဆာင္းလံုး ဘာသိဘာသာထားခဲ့ၾကသည့္ မိမိတို႔အိမ္အတြင္းက သဲေရအုိးေတြရဲ႕အေျခအေန ဆန္းစစ္ၾကၿပီ။ မႈန္ေတေတျဖစ္လာတာမ်ဳိး၊ သဲကုန္ၿပီး မေအးေတာ့တာမ်ဳိးဆို ေရအုိးအသစ္၀ယ္ဖို႔ စဥ္းစားၾကၿပီ။ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သဲအိုးကို မက္ၾကသည္မွာလည္း ဆန္းေတာ့မဆန္း။ ညဘက္တစ္ေရးႏုိးသည့္အခ်ိန္၊ နံနက္ခင္းအိပ္ရာထသည့္အခ်ိန္၊ ေန႔ခင္းေန႔လယ္ဘက္ အျပင္ကျပန္လာသည့္အခ်ိန္ဆို သဲအိုးေလးထဲက ေရေအးေအးေသာက္ရသည္မွာ အရသာရွိလိုက္သည့္ျဖစ္ျခင္း။ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ အေအးဆံုးလျဖစ္တဲ့ ျပာသိုလမွာလုပ္တဲ့ ျပာသိုအုိးကို အမက္ေမာဆံုးဟု အုိးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္သူမ်ားကဆိုပါသည္။

အခ်ဳိ႕သဲအုိးမက္ေမာသူမ်ားဆုိ သဲအိုးႏွစ္လံုး တစ္ခါတည္း၀ယ္သြားသည္။ ေလးငါးရက္ေလာက္ စမ္းေသာက္ၿပီး မေအးဘူးဆို အပို၀ယ္လာသည့္အုိး ခ်က္ခ်င္းလဲပစ္သတဲ့။ အခ်ဳိ႕ေတြက် ေရအုိးဆိုင္ေတြမွာ ၀ယ္ရတာအားမရဘဲ ဖိုအထိလာမွာတတ္သူေတြလည္း ရွိသည္ဟု အိုးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္သူမ်ားက ဆိုပါသည္။ အုိးတစ္လံုးကို သဲမ်ားမ်ားျဖင့္ လုပ္ခိုင္းသည္။ ေနာက္တစ္လံုးကို ပံုမွန္သဲအုိးတစ္လံုး၀ယ္သည္။ သဲမ်ားတဲ့အလံုးထဲ ေရထည့္၊ ေအာက္ကစဥ့္အိုးခံ၊ စဥ့္အုိးထဲက်လာတဲ့ေရကိုမွ ေနာက္ထပ္သဲအိုးတစ္လံုးထဲ ထပ္ထည့္ကာ ေသာက္တတ္ၾကသူေတြလည္းရွိသည္ဟု အုိးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္သူမ်ားကေျပာပါသည္။

မိမိတုိ႔လုပ္တဲ့အုိးေတြကို မက္မက္ေမာေမာသံုးစြဲၾကသည္မို႔ အကြဲအနာမ်ား မပါသြားေစရန္ ဂ႐ုစိုက္ရသည္ဟု ရႏၲပုိရြာ အုိးလုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္သူမ်ားကဆိုပါသည္။

‘‘ဒီမွာသာ သံုးေလးရာတန္တာ။ သူတို႔ဆီေရာက္သြားရင္ တစ္ေထာင္ေလာက္ျဖစ္ကုန္တာဆုိေတာ့ အကြဲေတြဘာေတြ ပါသြားမွာစိုးတယ္။ ဒီမွာက တစ္လံုးေလာက္ပစ္လိုက္လည္း ဘာမွမျဖစ္ဘူး’’ဟု မခင္မာခ်ဳိကဆိုပါသည္။ ေရအိုးေလးကို လွေအာင္ပေအာင္၊ ေအးျမေအာင္ စိတ္ထဲထားၿပီး လုပ္ေနရသည့္အတြက္ ကုသိုလ္ရသည္ထင္ေၾကာင္း ရႏၲပုိရြာသူမ်ားကေျပာသည္။

‘‘ပင္ပန္းေပမယ့္ ကိုယ့္အလုပ္က အကုသိုလ္အေတာ္ကင္းတဲ့အလုပ္လို႔ေတြးၿပီး ၾကည္ႏူးရတယ္’’ဟု ရႏၲပိုရြာသူတစ္ဦးကေျပာျပသည္။

ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ား ေရအုိးေအးေအးေလးကို မိမိတို႔တစ္အိမ္တည္း ေသာက္ရ႐ံုတင္အားမရတတ္။ လမ္းေပၚက လမ္းသြားလမ္းလာေတြပါ ေသာက္ရေအာင္ ေရခ်မ္းစင္ထားတတ္သည့္ဓေလ့ကလည္း ရွိပါေသးသည္။ မိမိတို႔အိမ္ေရွ႕ အရိပ္ေကာင္းေကာင္း သစ္ပင္တစ္ပင္ရွိၿပီဆို ေရအုိးစင္ေလး တည္ထားတတ္ၾကသည္။ လမ္းသြားလမ္းလာေတြ အားရပါးရေသာက္သြားတာျမင္ရင္ ပီတိေတြျဖာတတ္ၾကသည္။ ေရကုန္ေလာက္ၿပီဆို အေျပးအလႊား သြားျဖည့္တတ္ၾကသည္။ ယခုေတာ့
ထုိဓေလ့က ၿမိဳ႕ေပၚမွာနည္းသြားေလၿပီ။ သို႔ေပသိ ေက်းလက္ေတာရြာမွာေတာ့ အတန္အသင့္ရွိေနတုန္း။ ေခတ္ကာလေျပာင္းလာေတာ့ အရင္လိုအုန္းမႈတ္ခြက္ကို
အ႐ိုးတပ္တာေတြ သိပ္မေတြ႕ရေတာ့။ ပလတ္စတစ္ခြက္ေလးေတြျဖစ္ကုန္သည္။ ေရအုိးစင္ေတြကို ရြာအ၀င္တို႔၊ တစ္ရြာနဲ႔တစ္ရြာအကူး ခရီးတစ္၀က္ေလာက္က အရိပ္ေကာင္းေကာင္း အပင္ေအာက္မွာတို႔တြင္ တည္ထားတတ္ၾကသည္။

အဲဒီ ေရအုိးစင္ေတြ တည္ထားသည့္ ေရအုိးစင္အလွဴရွင္က ရြာကေန ဆုိင္ကယ္တစ္စီးျဖင့္ ပလတ္စတစ္ပံုးမ်ားျဖင့္ ထည့္လာသည့္ေရမ်ားကို လာလာျဖည့္သြားတတ္ၾကသည္။ ေသာက္ေရခြက္ေလးေတြကို ေဆးေၾကာေပးသြားတတ္ၾကသည္။ ထုိေရအုိးစင္ေလးေတြက ေတာသြားေတာျပန္ေတြ၊ ၿမိဳ႕ႏွင့္ေတာ ကုန္ကူးေနသူေတြ၏ အိုေအစစ္ေလးေတြလို႔ ေျပာရင္လည္းမမွားႏိုင္။‘‘ေရအုိးစင္တည္ဖို႔ လာ၀ယ္တယ္ဆို ေရာင္းမေနဘူး။ ေပးပစ္လိုက္ၾကတာပဲ’’ဟု အုိးလုပ္ငန္းလုပ္သူ ဦးသိန္းဦးကေျပာသည္။

ဒီႏွစ္ ေႏြဦးေပါက္မွာေတာ့ျဖင့္ အိုးေတြ ေစ်းေကာင္းကာ အေတာ္ေလးလုပ္ေနရသည္ဟု ရႏၲပုိရြာသူမ်ားကဆိုသည္။ အရင္ႏွစ္ေတြက အုိးတစ္လံုးႏွစ္ရာ့ငါးဆယ္၊ သံုးရာေလာက္သာ ေပးရေပမယ့္ ဒီႏွစ္ကေတာ့ ေလးရာေလာက္ရေနသည္ဟုဆိုသည္။

‘‘ခတ္လိုက္ရတာ (အိုးကို႐ိုက္ရတာ) လက္ေမာင္းကိုေအာင့္လို႔’’ဟု ရႏၲပိုရြာသူ အုိးလုပ္ငန္းလုပ္သူ မခင္မာခ်ဳိကေျပာသည္။ နည္းပညာေတြ ျမင့္မားလာတာေၾကာင့္ ေရေအးေအးတစ္ခြက္ေသာက္ရဖုိ႔ ဘယ္ေလာက္ပင္လြယ္ကူေနပါေစ။ ခက္ခက္ခဲခဲႏွင့္ရလာသည့္ သဲအိုးထဲက ေရေအးေအးေလးေတြကိုေတာ့ျဖင့္ မက္မက္ေမာေမာ ေသာက္ေနၾကသူမ်ားကေတာ့ ရွိေနတုန္းပင္ျဖစ္ပါသည္။

ညီညီေဇာ္ | 7Day News Journal