“အေရးေပၚ အေျခအေနေတြမွာ ေဆးကုသခြင့္ မရလို႔ အျပင္ေဆး႐ံု ေရာက္ခ်ိန္မွာ ေသဆံုးမႈေတြ ျဖစ္ေပၚေနတယ္”

၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဦးသန္႔အေရးအခင္းမွစ၍ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ၁၉၉၆ခုႏွစ္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္(NLD)၏ စမ္းေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ကာ တပ္မေတာ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ကာလမ်ားက လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေရးကို ေတာင္းဆို သည့္အတြက္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရၿပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ILO)၏ ဖြဲ႔စည္းပံု ပုဒ္မမ်ားျဖင့္ တရားစြဲဆိုရန္ ဂ်ီနီဗာသို႔ စာပို႔ခဲ့သျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရသူ ဦးသက္ေ၀အား ၂၀၁၃ ျပည့္ႏွစ္က ဧရာ၀တီတိုင္း၊ ေက်ာင္းကုန္းၿမိဳ႕နယ္၌ အင္းလုပ္ကိုင္သူႏွင့္ လယ္သမားမ်ား ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားမႈတြင္

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ILO)ႏွင့္ ခ်ိိတ္ဆက္ ကူညီခဲ့ရာတြင္ အစိုးရကလူစုလူေ၀းျဖင့္ လႈံ႕ေဆာ္သည္ဟူေသာ ပုဒ္မမ်ားျဖင့္ တရားစြဲဆိုၿပီး ပုသိမ္ေထာင္တြင္ ေထာင္ဒဏ္(၆)လ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရသည္။

ပုသိမ္ေထာင္တြင္ အက်ဥ္းက်ခံေနရစဥ္အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ား၊ အက်ဥ္းသား အခြင့္အ

ေရး ခ်ိဳးေဖာက္ ခံရမႈမ်ား၊ ေထာင္တြင္း အဂတိလိုက္စားမႈမ်ား၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ညံ့ဖ်င္းျခင္းမ်ားကို

ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရရာ ယင္းအေျခအေနမ်ားကို ျမန္မာ သံေတာ္ဆင့္ က ေတြ႔ဆံုေမးျမန္း၍ ေဖာ္ျပ လိုက္ပါသည္။

၀ိုင္းေမာ္

ေမး- အရင္ဆံုး ဦးဘယ္လို ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ဳိးေၾကာင့္ အစိုးရက ဖမ္းခဲ့တာလဲခင္ဗ်။

ေျဖ- ကၽြန္ေတာ္က အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖဲြ႕နဲ႔ ဆက္သြယ္ကူညီ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ကြန္ရက္က ေအာက္ဗမာျပည္ တာ၀န္ခံ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ (ILO)နဲ႔ ပူးေပါင္း ၿပီးေတာ့ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး၊ လယ္သမားအခြင့္အေရး၊ ကေလးစစ္သားအခြင့္အေရး၊ ေနာက္လူကုန္ကူးမႈ ကိစၥေတြ၊ ေနာက္ေရႊ႕ေျပာင္း အလုပ္သမားေတြ၊ လယ္ယာေျမ အသိမ္းခံရၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ အဓမၼအလုပ္ခိုင္းေစျခင္းခံရတဲ့ ကိစၥေတြကို ဥပေဒနဲ႔အညီ ကိုယ္စားေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ ကြန္ရက္ေလးပါ။ အထက္ဗမာျပည္မွာလည္း ရွိပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေက်ာင္းကုန္းၿမိဳ႕နယ္မွာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္က လယ္သမားနဲ႔ အင္းသမားျဖစ္တဲ့ ျပႆနာမွာ လယ္သမားနဲ႔ ရွာစားေဖြစား ေရလုပ္သားေတြနဲ႔ အင္းသမားနဲ႔ျဖစ္တာ။ အဲဒီ အင္းက ဧရာေရႊ၀ါကုမၸဏီပိုင္တဲ့၊ သူရဦးေရႊမန္းသားေတြ ပိုင္တဲ့အင္းေပါ့။ အဲဒီအင္းကို ဧရာေရႊ၀ါကုမၸဏီကေနၿပီးေတာ့ ဧရာ၀တီတိုင္း ေရခ်ဳိငါးလုပ္ငန္း ဥပေဒကို ေဖာက္ဖ်က္ၿပီးေတာ့ တစ္ဆင့္ ျပန္လည္ေရာင္းခ်ထားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္က ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို တရားစဲြတာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ၄၄၇နဲ႔ တရားမ၀င္ လူစုလူေ၀းနဲ႔ လႈံ႕ေဆာ္တယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ပုဒ္မ ၁၄၃ နဲ႔ တရားစဲြဆိုတယ္။ ေက်ာင္းကုန္း ၿမိဳ႕နယ္ တရား႐ံုးကေနၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေထာင္(၆)လ ခ်လိုက္တယ္။

ေမး – တျခားဘယ္သူေတြ ပါေသးလဲခင္ဗ်။

ေျဖ – အလြတ္တမ္း သတင္းေထာက္တစ္ေယာက္ အပါအ၀င္ လယ္သမား (၄၀) ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔အတူ ပူးေပါင္း လႈပ္ရွားေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကြန္ရက္က ILO နဲ႔ ဆက္သြယ္ကူညီ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ပန္းတေနာ္ ၿမိဳ႕နယ္က လူငယ္ ကုိေရႊကိုဦးတို႔ တရားစဲြဆိုခံရၿပီး၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ၂၀ရက္၊ ၁၁ လပိုင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ကိုေရႊကိုဦးကို ျပစ္ဒဏ္ (၆)လခ်လိုက္ၿပီးေတာ့ က်န္တဲ့လူေတြကို ဒဏ္ေငြ ၁၅၀၀၀ တပ္ၿပီး ျပစ္ဒဏ္ ေပးလိုက္တယ္။

ေမး – ပုသိမ္ေထာင္မွာ လူ႔ အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနတယ္ဆိုေတာ့ ဘယ္လိုပံုစံမ်ဳိးေတြရွိလဲ။

ေျဖ – အက်ဥ္းသားေတြ ေထာင္ထဲကို ေရာက္လာၿပီဆိုရင္ ပထမဦးဆံုးပံုစံခန္းကို ျဖတ္ရပါတယ္။ အက်ဥ္းသားေတြဟာ က်န္းမာေရး၊ စားေရးေသာက္ေရးကအစ တာ၀န္ယူရမွာ။ ဒါက အက်ဥ္းေထာင္ လက္စဲြမွာ ျပ႒ာန္းထားၿပီးသား။ ဒီလို ျပ႒ာန္းထားတဲ့ဟာကုိ၊ အက်ဥ္းသား အခြင့္အေရးေတြ ဆံုး႐ံႈးတဲ့ဟာကို စားေရး

ေသာက္ေရးဆိုရင္ အသားစားဆိုရင္ ၂ ရက္ေပးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အရင္တုန္းက (၄) ေအာင္စ၊ အခု ၄ ေအာင္စက (၇)က်ပ္သားေလာက္ ရွိတယ္။ အခုမရဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အိပ္ရာခ်တဲ့ ေနရာမွာ ၄ ေပ၊ ၉ ေပထိ ေပးတယ္။

အခုက ၁ ေပခဲြနီးပါးေလာက္ပဲ အိပ္ရာခ်ေပးတယ္။ ေထာင္ထဲမွာ ၄၅ ေယာက္ ထားရမယ့္ အေဆာင္အခန္းဟာ အခု လူ ၈၀ ေက်ာ္ ထည့္ထားေတာ့ က်ပ္တည္းစြာ အိပ္ရတယ္။ အဲဒီမွာ တီဘီေရာဂါရွိတဲ့ လူေတြလည္းပါေတာ့ ကူးစက္ေရာဂါရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔လည္း တဲြထားတဲ့အခါ က်န္းမာေရး ထိခိုက္တာ ေတြရွိတယ္။ ေနာက္ေလ၀င္၊ ေလထြက္မေကာင္းဘူး။ မိလႅာနံ႔ေတြ နံတယ္။ ျခင္ေတြကိုက္တယ္။ ဒါေတြကို က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈအေနနဲ႔ တာ၀န္၀တၱရား ပ်က္ကြက္တာ၊ အက်ဥ္းသားေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္တာလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။

အက်ဥ္းေထာင္၀န္ထမ္းေတြက အဓိက အရာရွိေတြ ေပါ့ဗ်ာ။ အက်ဥ္းေထာင္ အရာရွိေတြက အက်ဥ္းသား အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တာ ေတြ႕ရတယ္။ ေနာက္ရဲဘက္ ထုတ္မယ္ဆိုရင္ အက်ဥ္းသား တစ္ေယာက္ကို က်န္းမာေရး အရင္စစ္ရတယ္။ က်န္းမာေရး စစ္တဲ့ေနရာမွာ ဆရာ၀န္က က်န္းမာေရးမေကာင္းလို႔ အလုပ္ခိုင္းေစလို႔ မရဘူးလို႔ သတ္မွတ္ေပးလိုက္ေပမယ့္ က်န္တဲ့ ေထာင္ႀကီးၾကပ္ေရးမွဴးေတြနဲ႔ ေထာင္ပိုင္ေတြက အလုပ္စခန္းကို ထုတ္တဲ့အတြက္ က်န္းမာေရး ပိုမိုဆိုးရြား လာၾကတယ္။ ေနာက္ က်န္းမာေရး ဆိုးရြားလာလို႔ အျပင္ေဆးခန္းမွာ ေဆးကုသဖို႔ ေထာင္ဆရာ၀န္က မွတ္ခ်က္ေပးေပမယ့္လည္း ေထာင္ျပင္ပ ေဆး႐ံုကိုေႏွာင့္ေႏွး ၾကန္႔ၾကာတယ္။

အေၾကာင္းျပခ်က္ကေတာ့ လံုၿခံဳေရးမရလို႔ ဆိုၿပီးေတာ့။ အေရးေပၚ အေျခအေနေတြမွာ ေဆးကုသခြင့္မရလို႔ အျပင္ေဆး႐ံု ေရာက္ခ်ိန္မွာ ေသဆံုးမႈေတြ ျဖစ္ေပၚေနတယ္။ မေန႔တစ္ေန႔ကမွ ေဆးကုသခြင့္မရလို႔ ေထာင္ထဲမွာ တစ္ေယာက္ ေသဆံုးတယ္။ ေထာင္ျပင္ပေရာက္ေတာ့ ေနာက္က်ၿပီးတစ္ေယာက္ ေသဆံုးတယ္။ တစ္ေယာက္က ကိုေဇာ္မ်ဳိးထက္၊ သူ႔ရဲ႕ေထာင္၀င္နံပါတ္က ပသ/၁၄/၀၀၉၀၂/က။ သူက ပုသိမ္အက်ဥ္းေထာင္ ေဆး႐ံုမွာ ေသဆံုးသြားတယ္။ ၆ ရက္ေန႔ ၄ လပိုင္းက ၉ နာရီ ၄၅ မွာ ေသဆံုးတာ။ ေက်ာ္မ်ဳိးလတ္က ပသ/၁၄/ ၀၀၉၅၀/က ေရႊတြင္းတူး ရဲဘက္ကေန ျပန္လာတာ။ ရဲဘက္စခန္းကို က်န္းမာေရးမေကာင္းဘဲ အလုပ္ ထုတ္တယ္။ ၄ ရက္ ၄ လမွာ ေဆး႐ံုတင္တယ္။ ေဆး႐ံုတင္တာ ေနာက္က်တဲ့အတြက္ ၅ ရက္မွာ ေသဆံုး သြားတယ္။

တရား႐ံုး အမိန္႔ခ်လိုက္တဲ့ သူေတြက ဘယ္သူမဆို ပံုစံခန္းကိုျဖတ္ရတယ္။ ပံုစံခန္းမွာ ဘာေတြသင္လဲဆို

ေတာ့ အက်ဥ္းေထာင္၀န္ထမ္းေတြ အရာရွိေတြနဲ႔ ေတြ႕တဲ့အခါမွာ ႐ိုက်ဳိးတုပ္ကြစြာနဲ႔ ေနထိုင္ျပဳမူ ေျပာဆိုႏိုင္ဖို႔ အက်ဥ္းေထာင္က စခန္းလူႀကီးေတြက သင္ၾကားျပသတယ္။ ပံုစံမလွဘူးဆို ႐ိုက္ႏွက္ၫႇဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္တာ ရွိပါတယ္။ ႐ိုက္ႏွက္ ၫႇဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္တာကို မခံခ်င္ရင္ ပိုက္ဆံေပးရတယ္။ တစ္ေယာက္ကို အနည္းဆံုး တစ္ေသာင္းခဲြ ေပးရတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက အလုပ္ခိုင္းေစမႈ မခံခ်င္ဘူးဆိုရင္ ပိုက္ဆံ ေပးရတယ္။ အဲဒီႏွစ္ခုအတြက္ ပိုက္ဆံေပးရတယ္။

ေမး – ေထာင္ထဲက ကိစၥေတြ အားလံုးက ပိုက္ဆံေပးရင္ရေနတာလား။

ေျဖ – ပိုက္ဆံရွိၿပီး ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ ေရာက္လာတဲ့သူေတြက ေငြေၾကးေပးလို႔ရွိရင္ အလုပ္မလုပ္ရဘူး။ ေငြေၾကး ေပးႏိုင္တဲ့သူကို အက်ဥ္းေထာင္က ခဲြျခားဆက္ဆံတယ္။ ေငြေၾကးေပးႏိုင္တဲ့ အက်ဥ္းသားနဲ႔ မေပးႏိုင္တဲ့ အက်ဥ္းသားကို ခဲြျခားဆက္ဆံတယ္။

ေမး – ေငြေၾကးေပးတဲ့အခါ ေထာင္အာဏာပိုင္ေတြကို ဘယ္ေလာက္အထိေပးရလဲ။ တကယ္ေကာ အာမခံခ်က္ရလား။

ေျဖ – လယ္သမားအဖဲြ႕ တစ္ဖဲြ႕ဆိုရင္ ၁၀ ေယာက္ဆိုေတာ့ မိန္းေဂ်း တာ၀န္ခံကို ေပးရတာ။ ဦး၀င္းျမင့္ေပါ့။ အဲဒီတုန္းက တစ္ေယာက္ကို ၂ ေသာင္းနဲ႔ ၅ သိန္းေပးခဲ့ရတယ္။ အလုပ္မလုပ္ရေရးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေငြ

ေပးၿပီးေတာ့ မၾကာပါဘူး တစ္ပတ္မွာပဲ အလုပ္ခိုင္းေစျခင္း ခံရပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ ေငြေၾကးသာ ယူထားလိုက္ တယ္။ တစ္ပတ္၊ ႏွစ္ပတ္အတြင္းမွာပဲ တျခားအေၾကာင္းျပၿပီးေတာ့ အလုပ္ခိုင္းေစတာပဲ။

ေမး – အလုပ္ခိုင္းေတာ့ သူတို႔က ဘယ္လိုအလုပ္ေတြခိုင္းလဲ။

ေျဖ – ဒီေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ကေန စၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရနဲ႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမား အဖဲြ႕ခ်ဳပ္တို႔ၾကားမွာ အဓမၼအလုပ္ခိုင္းေစျခင္း မျပဳရဘူးဆိုတဲ့ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာကို ေရးထိုးထားတယ္။ ILO ကြန္ဗန္းရွင္း ၂၉ ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ့ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာကို လက္မွတ္ေရးထိုး ထားတယ္။ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာက ဘာလဲဆိုေတာ့ အဓမၼအလုပ္ခိုင္းေစျခင္း မျပဳရဘူးဆိုတဲ့ ကတိက၀တ္ စာခ်ဳပ္ေပါ့။

ဒီမွာ အခ်ဳပ္သား ဆိုတာက တရားရင္ဆိုင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြျဖစ္တယ္။ အဲဒီ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို အလုပ္ခိုင္းေစတာ အဓမၼခိုင္းေစမႈ ေျမာက္တယ္ဆိုတာ ILO ကြန္ဗန္းရွင္း ၂၉ မွာ အတိအလင္း ျပ႒ာန္းထားတယ္။ ဒါကိုလည္း လက္ရွိသမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ကာကြယ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္တို႔က ကတိက၀တ္ ျပဳထားတယ္။ ဒီေန႔အထိ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ အခ်ဳပ္သားေတြကို ခိုင္းေစမႈ ျပဳလုပ္ေနတယ္။ ခိုင္းေစမႈ ျပဳလုပ္တဲ့ သူေတြက ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ပုဒ္မ ၃၄၇ကို က်ဴးလြန္ရာ ေရာက္တယ္။ အဲဒီက်ဴးလြန္တဲ့ သူေတြက အေရး

ယူျခင္း မခံရဘူး။ အဲဒါအစိုးရမွာ တာ၀န္ရွိတယ္။ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာနမွာ တာ၀န္ရွိတယ္။

ေမး – ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ဘာမ်ား ေျပာခ်င္လဲ။

ေျဖ – အစိုးရက ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား မရွိပါဘူးလို႔ ႏိုင္ငံတကာကို ေျပာဆိုတာေတြ ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား မရွိပါဘူးလို႔ ျငင္းဆန္လို႔ ရႏိုင္သေရြ႕ေတာ့ သူျငင္းဆန္ေနမွာပဲ။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီကေန႔ လယ္သမားေတြ၊ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုေတြထဲက ေထာင္က်ေနတာေလ။ ေက်ာင္းသားေတြ

အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခဲြ ဖမ္းဆီးခံရတယ္။ ဒီလိုဖမ္းဆီးေနမႈေတြက အစိုးရတစ္ရပ္ရဲ႕ ဦးသိန္းစိန္ စတက္ကတည္းက ေျပာတဲ့စကားေတြနဲ႔ တျခားစီ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ ကမၻာကို သူ႕ရဲ႕ သ႐ုပ္တကယ္အမွန္ကို ေဖာ္ထုတ္

ျပသ လိုက္တာပဲ။

ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္သတင္းဌာန