ေက်ာက္စိမ္းမွရသည့္ သန္းေပါင္းေထာင္ခီ်ေသာ ေဒၚလာမ်ား ဘယ္သူေတြရဲ႕အိတ္ကပ္ထဲ သြားသလဲ

ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း၊ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္ငန္းသည္ တႏွစ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ေျခာက္ဘီလီယံမွ ကိုးဘီလီယံအထိရိွသည္။ သို႔ေသာ္အစိုးရရရိွေသာ အခြန္ေငြမွာမူ မျဖစ္စေလာက္သာျဖစ္ သည္။ ေဒသခံ ကခ်င္ျပည္သူလူထုအက်ဳိး ခံစားရမႈမွာလည္း အနည္းအက်ဥ္းမွ်သာရိွသည္။ သို႔ျဖစ္ပါက ေက်ာက္စိမ္းမွရေသာ သန္းေပါင္းေထာင္နွင့္ခီ်ေသာ ေဒၚလာမ်ား ဘယ္ေရာက္သြားသနည္း ေမးစရာျဖစ္လာ သည္။ အစိုးရက အဂတိလိုက္စား အက်င့္ပ်က္ျပားမႈတိုက္ဖ်က္ရန္ ၾကဳိးစားေနသည္။ ကခ်င္ေဒသ ေအးခ်မ္း တည္ျငိမ္ေရးကို ၾကဳိးပမ္းေနသည္။ ဤသို႔ဆိုပါက ေက်ာက္စိမ္းမွရေသာေငြမ်ား မည္သူ႔ဆီေရာက္သြားသနည္း ေမးခြန္းမွာ အေရးၾကီးေသာေမးခြန္း ျဖစ္လာသည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ တက္လာစဥ္က ေရနံ၊ ဓာတ္ေငြ႕ႏွင့္ သတၱဳလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာ မႈရိွေစရမည္ဟု ကတိျပုခဲ့သည္။ ယခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ သယံဇာတတူးေဖာ္ေရး ပြင့္လင္းျမင္ သာမႈရိွေရး လုပ္ငန္းေဖာ္ေဆာင္မႈအဖဲြ႕ (Extractive Industries Transparency Initiative) တြင္ အဖဲြ႕၀င္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ယင္းအဖဲြ႕သည္ ႏိုင္ငံတကာ အက်င့္ပ်က္အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး စီမံခ်က္အဖဲြ႕ျဖစ္ျပီး ႏိုင္ငံေပါင္း ၄၈ ႏိုင္ငံ ပါ၀င္သည္။

EITI သည္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား ယင္းစီမံခ်က္ကို လ်င္ျမန္စြာႏွင့္ က်ယ္ျပန္႔စြာ က်င့္သံုးႏိုင္ေအာင္ ကူညီေပးေသာအဖဲြ႕ျဖစ္သည္။ ျမန္မာအစိုးရအေနႏွင့္လည္း ၎၏ ကတိအတိုင္း အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရန္ လိုအပ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း EITI ၏ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္၍ အမ်ားဆံုးေဆြးေႏြးေန သည့္ ကမာၻမွာ ေရနံႏွင့္သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား၌သာ ျဖစ္သည္။ ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းသည္ အက်ဳိးအျမတ္ၾကီးမားေသာလုပ္ငန္းတခုျဖစ္သည္။ ယင္းလုပ္ငန္း၌ အဂတိလိုက္စားမႈကင္းျပီး ရသင့္ရထိုက္ေသာ အခြန္ဘ႑ာမ်ားရရိွပါက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းလ်င္ျမန္စြာ ေအာင္ျမင္မႈရရိွႏိုင္ သည္။

သို႔ေသာ္လည္း မၾကာေသးမီက ကခ်င္ျပည္နယ္ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းကို သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ ယင္းလုပ္ ငန္းတြင္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္မ်ား၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားႏွင့္ စစ္ဘက္မွ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမ်ားျပဳလုပ္ထားေၾကာင္း ေတြ႕ရိွခဲ့ သည္။
ယင္းေဒသတြင္ မည္သည့္ကုမၸဏီက သတၱဳတူးေဖာ္ခြင့္လိုင္စင္ရရိွထားေၾကာင္း အမ်ားျပည္သူသိရိွႏိုင္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ား မရိွသေလာက္ျဖစ္သည္။ ၎အျပင္ ကုမၸဏီကို မည္သူက အမွန္တကယ္ပိုင္ဆိုင္သည္။
အစိုးရကို ဘာေတြေပးရသည္၊ ဘာေတြထုတ္လုပ္ေနသည္ စသည့္အခ်က္မ်ားမွာလည္း ထင္သာျမင္သာ မရိွေခ်။

ယင္းေဒသရိွ အရပ္ဘက္ႏွင့္ စစ္ဘက္အရာရိွမ်ားအတြင္း အဂတိလိုက္စားအက်င့္ ပ်က္ျပားမႈမ်ားႏွင့္ ေက်ာက္ စိမ္းေမွာင္ခိုကြန္ရက္မ်ားရိွေနျပီး ေက်ာက္စိမ္းအမ်ားစုမွာ တရုတ္ျပည္ဘက္ ခိုးထုတ္ေနေၾကာင္း ေက်ာက္စိမ္း လုပ္ငန္းအတြင္းစည္း ပုဂၢိဳလ္မ်ားက ေျပာျပခဲ့ၾကသည္။

ေက်ာက္စိမ္း အဓိကထုတ္လုပ္ရာ ဖားကန္႔ေဒသသည္ ျမန္မာတပ္မေတာ္ႏွင့္ ကခ်င္ေကအိုင္အိုအဖဲြ႕မ်ား မၾကာ ခဏ တိုက္ပဲြျဖစ္ပြားရာေဒသျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အဓိကေက်ာက္စိမ္းတြင္းမ်ားကိုမူ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က အဓိကထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္။

ေဒသခံ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားျပည္သူမ်ားကမူ မိမိတို႔၏ သယံဇာတအေမြအႏွစ္မ်ားကို ခရိုနီလုပ္ငန္းရွင္ၾကီးမ်ား၊ တရုတ္လုပ္ငန္းရွင္ၾကီးမ်ားနွင့္ စစ္ဘက္ႏွင့္ နီးစပ္ေသာလူမ်ားက ၾကီးမားလွေသာ အက်ဳိးအျမတ္မ်ား ရရိွခံစား ေနၾကသည္ဟု ရႈျမင္ေနၾကသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ေက်ာက္စိမ္းတူး ေဖာ္ခြင့္လိုင္စင္မ်ားကို ရပ္ဆိုင္းခဲ့သည္။ ယင္းမွာ ေကအိုင္အိုမ်ား အခြန္အေကာက္ မေကာက္ႏိုင္ရန္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ယင္းတားျမစ္ခ်က္ ကို ရုတ္တရက္ ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းခဲ့သည္။ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းတြင္ ျဖစ္ပြားေနသည့္ အက်င့္ပ်က္မႈမ်ားႏွင့္ မတရားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္ ေဆာင္ရြက္သည့္ သေဘာပင္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ EITI အေနႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္း တူးေဖာ္မႈလုပ္ငန္းတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရိွေစလိုေၾကာင္း၊ မည္သည့္ကုမၸဏီကို မည္သည့္လိုင္စင္ခ်ေပးထား ေၾကာင္း၊ ယင္းကုမၸဏီကို မည္သူေတြက အမွန္တကယ္ပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း အခြန္အထုပ္မ်ား မည္မွ်ေပးေဆာင္ေန ေၾကာင္း ေက်ာက္စိမ္းမည္မွ်ထုပ္လုပ္ေနေၾကာင္း စသည့္အခ်က္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္ျပီး ေမးခြန္းမ်ား ထုတ္လ်က္ရိွ သည္။

ထြဋ္၀င္းထြဋ္
Ref : Global witness
News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္)