ပဲျပဳတ္ႏွင့္က်န္းမာေရး

ကြ်န္မတို ့ျမန္မာျပည္တြင္ ေခတ္ေရစီးေၾကာင္းအလိုက္၊ ေနထိုင္မႈစံနစ္ေျပာင္းလဲလာသည္ႏွင့္အမွ်၊ အစား အေသာက္ပံုစံလည္း ေျပာင္းလဲ လို ့လာေနပါျပီ။ မည္သို ့ပင္ ေျပာင္းလဲေစကာမူ၊ မေျပာင္းလဲတာ တစ္ခု ကေတာ့ ပဲျပဳတ္စားသံုးေသာယဥ္ေက်းမႈေလးပါ။ ဘိုးဘြားဘီဘင္ လက္ထက္မွစ၍ ယေန ့ထက္ တိုင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျမိဳ ့ရြာတိုင္းေဒသအသီးသီးမွာ “ေဟာဒီက ပဲျပဳတ္” ဆိုေသာ နံက္ခ်ိန္ခါ ေတးသံသာကို ၾကားရစျမဲပါ။

ပဲျပဳတ္ကို လြယ္လြယ္ကူကူ ထမင္းပူပူမွာဆီဆမ္းဆားျဖဴး၍လည္းေကာင္း၊ ထမင္းေၾကာ္ အျဖစ္ တစ္ဖံု၊ နံျပား/အီၾကာေကြး ျဖင့္တြဲဖက္ကာ နံက္စာအဆာေျပအျဖစ္ လူၾကီး/လူငယ္မေရြး၊ လူမ်ိဳးဘာ သာမေရြး၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး ခံုခံုမင္မင္စားသံုးေနၾကတာပါ။ ဒါတင္မကေသးပါဘူး။ ပဲျပဳတ္သုပ္၊ ပဲျပဳတ္ေၾကာ္ ဟင္းလ်ာမ်ားအျဖစ္စားသံုးႏိုင္သလို၊ ပဲျပဳတ္ကိုမွ်စ္ျဖင့္ေရာေၾကာ္ကာ၊ အရသာရွိရွိ စား သံုးေလ့ရွိၾက၏။ ထို ့ ျပင္ ျမန္မာ့ရိုးရာ မုန္ ့ပဲသြားရည္စာမ်ားျ ဖစ္ၾကေသာ၊ ေရမုန္ ့/မုန္ ့လင္မယား /ေကာက္ညွင္းေပါင္း/လမ္းသရဲမုန္ ့ တို ့မွာလည္း ပဲျပဳတ္ပါမွ ျပီးျပည့္စံုမွာပါ။

“ပဲျပဳတ္” ဆိုသည္မွာ စားေတာ္ပဲကိုအေညွာင့္ထြက္ေစကာ၊ ပဲပြလာေအာင္ေဆာ္ဒါေဖါက္ေပးျပီး၊ အရ သာႏွင့္ အေရာင္တို ့အတြက္ ထန္းလ်က္ခဲေလးျဖင့္ ေပါင္းခံျပဳတ္ထားျခင္းပါ။ မိမိပတ္၀န္းက်င္မွာ စားေတာ္ ပဲျပဳတ္ကို ေန ့တဓူ၀ျမင္ေတြ ့ေနၾကရေသာ္လဲ၊ က်န္းမာေရး အတြက္ မည္မွ်ထိအေရးပါေၾကာင္းကိုေတာ့ သတိထားမိၾကမည္္မထင္ပါ။ ေဆးသိပၸံနည္းအရဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ၾကည့္ရာ စားေတာ္ပဲျပဳုတ္ထဲ တြင္ လူသားတို ့က်န္းမာေရးကိုအေထာက္အကူျဖစ္ေစေသာ ဗီတာမင္မင္ႏွင့္သတၱဳဓာတ္ တို ့အလံုအေလာက္ ပါရွိျပီး၊ ေဘးျဖစ္ေစတတ္ ေသာ ကိုလက္စထေရာလံုး၀မပါရွိသည့္ အတြက္ ေန ့စဥ္စားသံုးေပးသင့္ေသာ အာဟာရျဖစ္ေၾကာင္း USDA (ေခၚ) အမ်ိဳးသားအာဟာရျပဳ စစ္တမ္းမ်ားႏွင့္ WHFoods တို ့မွ အခိုင္ အမာေထာက္ခံထားၾကပါသည္။

1. ပဲျပဳတ္ထဲတြင္ အဆီဓာတ္ ႏွင့္ ကယ္လိုရီပါ၀င္မႈ မရွိသေလာက္လြန္စြာနည္းပါးေသာ္လည္း၊ အာဟာရ ဓာတ္ၾကြယ္၀ေသာေၾကာင့္ ကိုယ္ခႏၶာအေလးခ်ိန္ ပံုမွန္ထိန္း သိမ္းလိုသူမ်ား မွီ၀ဲစားသံုးသင့္ပါသည္။

2. ပဲျပဳတ္ထဲတြင္ေခ်ဖ်က္လြယ္ေသာအမွ်င္ဓာတ္ အေျမာက္အမ်ားပါရွိ၏။ ထိုအမွွ်င္ဓာတ္မ်ားသည္ အစာေျခ လမ္းေၾကာင္းအတြင္း အစာကိုလႈပ္ရွားေရြ ့လ်ားေစသည့္ အလိုအေလ်ာက္ၾကြက္ သားလႈပ္ရွားမႈ ကို အားေပး သျဖင့္ ၀မ္းမခ်ဳပ္ေစပါဘူး။

3. စားေတာ္ပဲျပဳတ္ထဲတြင္ nicotinic အက္ဆစ္ ပါရွိသျဖင့္၊ ေသြးထဲရွိမေကာင္းေသာ ကိုလက္စထေရာ ကို ေလ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္၏။

4. စားေတာ္ပဲသည္ သံဓာတ္အရင္းအျမစ္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ေသြးနီဥဆဲလ္မ်ား ကို ေကာင္းစြာ တည္ေဆာက္ေစ ကာ၊ ေသြးအားနည္း ေရာဂါ ႏွင့္ အလြန္အမင္းေမာပမ္းျခင္းတို ့မွ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ျပီး၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအား ကိုတိုးတက္ျမင့္မားလာေစပါသည္။ ထို ့ျပင္ အဆုတ္ထဲရွိ ေအာင္စီဂ်င္ကို ခႏၶာကိုယ္ အႏွံ ့ပို ေ့ဆာင္ေပး၏။

5. စားေတာ္ပဲထဲတြင္ lutein ႏွင့္ carotenoid တို ့ပါရွိသျဖင့္၊ ပဲျပဳတ္ကို ပံုမွန္စားသံုးေသာသူမ်ားသည္ အသက္အရြယ္ၾကီးရင့္ လာျခင္းေၾကာင့္ မ်က္ေစ့ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ မ်က္ေစ့ေရတိမ္ေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် အလားအလာ ကို ေလ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာ ေဆးသိပၸံပညာရွင္မ်ားက အၾကံျပဳထားၾကပါသည္။

6. စားေတာ္ပဲျပဳတ္ တစ္ခြက္စာပမာဏထဲတြင္ ဗီတာမင္ေက ၄၄% ပါရွိသည့္ျပင္၊ ဗီတာမင္ဘီ လည္းပါရွိသျဖင့္ အရိုးကိုက်န္းမာ သန္စြမ္းေစကာ၊ ဟိုမုန္းအေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ အရိုးၾကြတ္ဆတ္ျခင္း မွလည္း ကာကြယ္ေပးႏိုင္၏။ ထို ့ေၾကာင့္ ကေလး/လူၾကီး မ်ားသာမက၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ေလာင္းမ်ားပါ ပဲျပဳတ္ကို စားေပးသင့္ပါသည္။

7. ေသြးထဲရွိသၾကားပမာဏကိုပံုမွန္ျဖစ္ေစျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လိုအပ္ေသာခြန္အားမ်ားကို ထုတ္ လုပ္ေပးျခင္း၊ ကိုယ္တြင္းရွိ ဇီ၀ကမၼျဖစ္စဥ္ကို တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစျခင္း စသည္ျဖင့္ ေကာင္း က်ိဳးျပဳ ပါသည္။

8. Free radicals မ်ားသည္ ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ ေသြးေၾကာနံရံမ်ားကို အနည္က်ပိတ္ဆို ့ေစ ကာ၊ ေသြးေၾကာမမ်ားကို ပ်က္စီးေစျပီး၊ အဆီပိတ္ေရာဂါ၊ ေလျဖတ္ျခင္း၊ အဆစ္ေရာင္ေလးဘက္နာေရာဂါ မ်ားကို ျဖစ္ေစ၏။ စားေတာ္ပဲထဲတြင္ ပါရွိေသာ Flavonoids ႏွင့္ phytonutrients မ်ားသည္ ဓာတ္တိုးဆန္ ့က်င္ပစၥည္းအျဖစ္စြမ္းေဆာင္ေပးကာ၊ ထို Free radicals မ်ားကို တိုက္ထုတ္ ေပးသျဖင့္ အဆိုပါေရာဂါမ်ားကို မျဖစ္ေစႏိုင္ပါ။ ဒါ့ျပင္ သစ္ပင္ထဲတြင္ ရွားရွားပါးပါးေတြ ့ရသည့္ lectins ဓာတ္ပါရွိသျဖင့္၊ ေသြးနီဥဆဲလ္မ်ားေပ်ာ္၀င္ေစကာ၊ ေသြးခဲျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးပါသည္။

9. ဗီတာမင္ဘီဓာတ္ေပါင္းစုပါရွိကာ homocysteine ပမာဏကို ေလ်ာ့က်ေစ သျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုထိထိေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္ေပးသည့္အျပင္ ႏွလံုးေရာဂါႏွင့္ပတ္သက္ဆက္စပ္လ်က္ ရွိေသာေလျဖတ္ျခင္း တို ့ကိုလဲမျဖစ္ေစပါ။ ထို ့ေၾကာင့့္ တစ္ပတ္လွွ်င္ အနဲဆံုးတစ္ၾကိမ္ စားေပး သင့္ေၾကာင္း ေဆးသိပၸံပညာရွင္မ်ားက အၾကံျပဳထားၾကပါသည္။

10. စားေတာ္ပဲထဲတြင္ ဗီတာမင္ ေအ-ဘီ-စီ-အီး၊ omega-3 တို ့ပါရွိသည့္ျပင္၊ ဇင့္သတၱဳဓာတ္ အလံုအေလာက္ပါရွိ၏။ ထိုဓာတ္ေပါင္း စုမ်ားသည္ ေလျပြန္ေဖာင္းပြသည့္ေရာဂါ၊ မွက္ခရုေရာဂါ၊ အယ္လ္ ဇိုင္မား (ေခၚ) ဦးေႏွာက္အၾကိဳဇရာေရာဂါ တို ့ကို ကာကြယ္ေပး ႏိုင္ပါသည္။

11. စားေတာ္ပဲျပဳတ္ထဲတြင္ glycemic ဓာတ္ပါ၀င္မႈနဲပါးျပီး၊ ေသြးထဲရွိ သၾကားပမာဏကို ထိန္းေပးႏိုင္ျ ခင္းေၾကာင့္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ သည္မ်ားအတြက္ ပဲျပဳတ္ဟာ အေကာင္းဆံုးအေဖာ္မြန္ျဖစ္ပါသည္။

12. မကၠစီကိုႏိုင္ငံတြင္ မၾကာေသးခင္က ေလ့လာစမ္းစစ္ခ်က္အရ၊ စားေတာ္ပဲထဲတြင္ polyphenol ဓာတ္ပါရွိသျဖင့္၊ ေန ့စဥ္ စားေတာ္ပဲျပဳတ္ ၂-မီလီဂရမ္မွ် စားေပးရံုျဖင့္ အဆာအိမ္ကင္ဆာကို ၾကိဳတင္ကာကြယ္ေပးႏိုင္ဟည္ဟု ဆိုရပါသည္။

13. မဂၢနီစီယမ္ သတၱဴဓာတ္ ၾကြယ္၀စြာပါရွိ၍၊ ေသြးတိုးေရာဂါကိုမျဖစ္ေစပါ။

14. ေဖာလိပ္ဓာတ္အရင္းအျမစ္စုေ၀းရာ စားေတာ္ပဲျပဳတ္ကို ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မ်ား စားေပးျ ခင္းျဖင့္ ေမြး ဖြား လာေသာ ကေလးငယ္ မ်ားတြင္ ေမြးရာပါ ဦးေႏွာက္ႏွင့္အာရံုေၾကာေ၀ ဒနာမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေခ် အလားအလာ နဲပါးေစပါသည္။

15. အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေသြးဆံုးကိုင္မျဖစ္ေစပါ။

သတိျပဳရန္။ စားေတာ္ပဲထဲတြင္ သဘာ၀အေလ်ာက္ပါရွိေသာ purines ဓာတ္က ေဂါက္ေရာဂါ သမားမ်ားႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္ေ၀ဒနာသည္ မ်ားကို ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ေစႏိုင္၍၊ အထူးေရွာင္ ရွားသင့္ပါသည္။

အာဟာရဓာတ္ ၾကြယ္၀ေသာ ပဲျပဳတ္ ကို ေစ်းေစ်းေပါေပါ ႏွင့္ အလြယ္တကူရရွိႏိုင္သျဖင့္၊ ႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ “a poor man’s meat (၀ါ) ဆင္းရဲခ်ိဳ ့တဲ့သူမ်ားအတြက္ အသားဟင္းလ်ာ” ဟု တင္စားေခၚေ၀ ၚေလ့ရွိၾက ပါသည္။ ေဆးသိပၸံပညာရွင္မ်ားကေတာ့ “powerfood” ဟု ေခၚၾက၏။ ထို ့ေၾကာင့္ မိမိတို ့ လက္တကမ္းတြင္ အလြယ္တကူ ေစ်းၽႏႈန္းခ်ိဳသာစြာ ရရွိႏိုင္ေသာ “စားေတာ္ပဲျပဳတ္” ေလးမ်ားကို ေန ့စဥ္ သံုးအစားအစာအျဖစ္ စားသံုးသင့္ပါေၾကာင္း။

ေပါက္ေပါက္